Καρδιοπάθειες
α) Στεφανιαία Νόσος
β) Μυοκαρδιοπάθειες
γ) Βαλβιδικές παθήσεις καρδίας
δ) Παθήσεις περικαρδίου (περικαρδίτιδες)
ε) Παθήσεις μυοκαρδίου (μυοκαρδίτιδες)
στ) Παθήσεις ενδοκαρδίου (ενδοκαρδίτιδες)
η) Συγγενείς καρδιοπάθειες
ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ
Ορισμός (τι είναι στεφανιαία νόσος)
Η στεφανιαία νόσος είναι η νόσος που προσβάλλει τα στεφανιαία αγγεία και δη τις στεφανιαίες αρτηρίες οι όποιες αιματώνουν την καρδία. Λέγονται στεφανιαία αγγεία διότι αγκαλιάζουν την καρδία όπως μια στεφάνη. Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι η αριστερά στεφανιαία και η δεξιά στεφανιαία οι οποίες εκφύονται από τον αριστερό και το δεξιό αορτικό κόλπο αντίστοιχα. Η αριστερά στεφανιαία αρτηρία αρχίζει κατ΄ αρχάς ως στέλεχος το οποίο δίδει τον πρόσθιο κατιόντα κλάδο και την περισπωμένη.
Συχνότητα στεφανιαίας νόσου, προσβολή κατά φύλο
Η στεφανιαία νόσος αποτελεί το πρώτο αίτιο θανάτου σήμερα στις ανεπτυγμένες χώρες. Υπάρχουν 4,5 εκ θάνατοι το χρόνο στις 52 ευρωπαικές χώρες, εκ των οποίων 1,9 εκ θάνατοι υπάρχουν στις 27 χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης. Η Κύπρος καταλαμβάνει την 5η θέση στον κόσμο σε αναλογία πληθυσμού όσον αφορά νοσηρότητα από στεφανιαία νόσο. Όσον αφορά τη συχνότητα προσβολής των δύο φύλων για ηλικίες κάτω 60 ετών η αναλογία ανδρών προςγυναικών είναι 3:1 (προστασία γυναικών από τα οιστρογόνα), για ηλικίες άνω 60 ετών είναι 1:1.
Κυριότερη αιτία στεφανιαίας νόσου
Η κυριότερη αιτία της στεφανιαίας νόσου είναι η αθηροσκλήρυνση των στεφανιαίων αρτηριών η οποία ευθύνεται σε ποσοστό περίπου 90%. Κατά την αθηροσκλήρυνση αναπτύσσονται αθηρωματώδεις πλάκες εντός του έσω χιτώνα των αρτηριών. Οι πλάκες αυτές δημιουργούν με την πάροδο του χρόνου στένωση του αυλού του αγγείου. Για την παθογένεια της ενοχοποιούνται διάφοροι παράγοντες όπως μηχανικοί, αιμοδυναμικοί, υπερχοληστεριναιμία, ανοσολογικοί οι οποίοι προκαλούν βλάβη του ενδοθηλίου του αγγείου και έτσι ευνοείται η είσοδος των λιποπρωτεινών και η δημιουργία αθηροσκλήρυνσης.
Παράγοντες κινδύνου για αθηροσκλήρυνση
1)Υπερχοληστεριναιμία: Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ Στεφανιαίας Νόσου και υψηλών τιμών χοληστερίνης ορού. Ανώτερα φυσιολογικά όρια Ch=200mg%. Επίσης υψηλές τιμές HDL (λιποπρωτείνες υψηλής πυκνότητας) παρέχουν προστασία από αθηροσκλήρυνση. Σε μια μελέτη που έγινε στις Η.Π.Α σε άτομα ηλικίας άνω 40 ετών βρέθηκε ότι για τιμές HDL>45mg/dl η συχνότης στεφανιαίας νόσου ήταν 8%, ενώ για τιμές HDL <25mg/dl η συχνότης της στεφανιαίας νόσου ήταν 18%.
2) Κάπνισμα: Το κάπνισμα ευνοεί την αθηροσκλήρυνση μέσω πολλών μηχανισμών όπως με την ταχυκαρδία που δημιουργεί, το σπασμό των στεφανιαίων, τον κορεσμό του αίματος με μονοξείδιο του άνθρακος (δημιουργία ανθρακυλαιμοσφαιρίνης) και με τη μείωση της HDL.
Η υπερχοληστεριναιμία και το κάπνισμα αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου στους άνδρες.
3) Υπέρταση: (ΑΠ > 140/90mmHg). Η υπέρταση πιθανόν προκαλεί μικροτραυματισμό των αγγείων και ευνοεί την είσοδο των λιπιδίων.
4) Σακχαρώδης Διαβήτης: Προκαλεί διαταραχές των λιπιδίων και έτσι ευνοείται η δημιουργία αθηροσκλήρυνσης. Η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου στις γυναίκες.
5) Παχυσαρκία
6) Καθιστική Ζωή
7) Άγχος: Άτομα με Προσωπικότητα τύπου Α, δηλαδή άτομα με έντονη δραστηριότητα είναι πιο επιρρεπή σε στεφανιαία νόσο.
8) Κληρονομικότητα: Φαίνεται ότι υπάρχει κάποια κληρονομική προδιάθεση σε άτομα που πάσχουν από στεφανιαία νόσο.
Πως εκδηλώνεται η στεφανιαία νόσος
α) στηθάγχη
β) έμφραγμα μυοκαρδίου
γ) καρδιακή ανεπάρκεια
δ) αιφνίδιος θάνατος
Τι είναι η στηθάγχη: Η λέξη στηθάγχη ετυμολογείται από τις λέξεις στήθος και αγχόνη, δηλαδή πόνος στο στήθος μαζί με αίσθημα πνιγμονής. Ο πόνος στο στήθος είναι συνήθως οπισθοστερνικός, πολύ δυνατός σε ένταση, αντανακλάται στην πλάτη, στο αριστερό χέρι, στο επιγάστριο, επέρχεται κατά την προσπάθεια, μετά συγκίνηση, θυμό, βαρύ γεύμα, στο ψύχος, κατά την διάρκεια της νύχτας, η διάρκεια του είναι 1’ – 15’ και υποχωρεί σε 1’ – 2’ με την ανάπαυση ή με υπογλώσσια δισκία νιτρογλυκερίνης.
Ο στηθαγχικός πόνος εκλύεται όταν οι απαιτήσεις του μυοκαρδίου σε Ο2 υπερβαίνουν την προσφορά Ο2 και έτσι δημιουργείται υποξία. Συνήθως η προσφορά Ο2 στο μυοκάρδιο μειώνεται όταν υπάρχει στένωση του αυλού της αρτηρίας (>70% του αυλού) από την αθηροσκλήρυνση. Επίσης στηθάγχη παρατηρείται σε υπερτροφία αριστεράς κοιλίας με ελαττωμένη παροχή όπως σε στένωση αορτής, αποφρακτική μυοκαρδιοπάθεια (επιδείνωση πόνου με υπογλώσσια δισκία νιτρογλυκερίνης), σε αρρυθμίες με ταχυκαρδία, σε αναιμία επι συνυπάρχουσης στεφανιαίας νόσου (μείωση κορεσμού αίματος σε Ο2).
Μορφές στηθάγχης
1) Σταθερή: Επέρχεται κατά την προσπάθεια και υποχωρεί με την ανάπαυση.
2)Ασταθής: Οπισθοστερνικός πόνος >15’ κατά την ηρεμία τις τελευταίες 2 εβδομάδες μη ανακουφιζόμενος με νιτρογλυκερίνη. Η κατάσταση αυτή είναι προεμφραγματική και η θεραπεία της επιτελείται με τον ασθενή νοσηλευόμενο σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
3)Στηθάγχη από σπασμό στεφανιαίων αρτηρίων (Prinzmetal). Παρατηρείται σε ποσοστό 70% επι προυπάρχουσας αποφράξεως αρτηρίας και ποσοστό 30% επι φυσιολογικών αρτηριών (σε βαρείς καπνιστές).
Τι είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου σημαίνει νέκρωση των κυττάρων του μυοκαρδίου λόγω ισχαιμικής βλάβης. Ο θάνατος των κυττάρων συμβαίνει επειδή οι απαιτήσεις σε Ο2 υπερβαίνουν την προσφορά Ο2 λόγω απόφραξης στεφανιαίας αρτηρίας. Η απόφραξη της αρτηρίας δημιουργείται από:
1) Θρόμβωση
2)Αιμορραγία αθηροσκληρυντικής πλάκας
3) Σπασμό
Τα εμφράγματα χωρίζονται σε 2 ομάδες, STEMI (με ανάσπαση του ST) (αφορούν όλο το τοίχωμα της καρδίας) και σε NON STEMI (χωρίς ανάσπαση του ST).
Καρδιακή ανεπάρκεια
Στην καρδιακή ανεπάρκεια η καρδιά δεν μπορεί να επιτελέσει το έργο της, δηλαδή να λειτουργεί ως αντλία και να στέλλει το αίμα στη περιφέρεια για αιμάτωση των οργάνων του σώματος. Έτσι έχομεν δύσπνοια, εύκολο κόπωση, οξύ πνευμονικό οίδημα, οιδήματα κάτω άκρων.
Αιφνίδιος θάνατος (θάνατος από 0 μέχρι 6 ώρες)
Υπάρχουν 100000 αιφνίδιοι θάνατοι κατ’ έτος στην Αγγλία, 80% οφείλονται σε στεφανιαία νόσο (οξεία ισχαιμία οδηγεί σε κοιλιακή αρρυθμία), 15% σε μυοκαρδιοπάθειες και 5% σε βαλβιδικές παθήσεις καρδίας.
Διάγνωση στεφανιαίας νόσου
α) ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗKΓ)
β) Δοκιμασία Κόπωσης
γ) u/s καρδίας (echo)
δ) stress echo (χορηγείται ινότροπο φάρμακο)
ε) σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου
στ) Αξονική τομογραφία καρδίας με αξονικό τομογράφο πολλαπλών τομών(64) –αναίμακτος στεφανιογραφία, ακρίβεια 90%
η) Καθετηριασμός καρδίας – Στεφανιογραφία